Οι φιλελεύθερες ιδέες του Μοντεσκιέ, θεωρείται από πολλούς, ότι επηρέασαν την σύγχρονη πολιτική και κοινωνική οργάνωση των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων. Πολλές ιδέες του, που περιέχονται στο σπουδαιότερο του έργο του «Tο πνεύμα των νόμων« (De l' esprit des lois), χρησιμοποιήθηκαν αργότερα στη σύνταξη του γαλλικού συντάγματος κατά την Γαλλική Επανάσταση όπως επίσης και στο αμερικανικό σύνταγμα. Πρόκειται κυρίως για τις θέσεις του περί διαχωρισμού των εξουσιών.
Γεννήθηκε τον Ιανουάριο του 1689 στο Μπερντ (Château de la Brède ) κοντά στο Μπορντό και πέθανε στις 10 Φεβρουαρίου του 1755 στο Παρίσι. O Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας έζησε και έδρασε στην ακμάζουσα περίοδο του Διαφωτισμού.
Γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, ο Μοντεσκιέ σπούδασε νομικά και συμμετείχε ενεργά στην πολιτική ζωή όταν εξελέγη το 1714 στο τοπικό κοινοβούλιο του Μπορντό. Στη συνέχεια ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία και το 1721 δημοσίευσε τα «Περσικά Γράμματα» (Letters Persanes), μια σάτιρα της γαλλικής κοινωνίας της εποχής. Το 1728 εκλέγεται στη Γαλλική Ακαδημία και ξεκινά μια σειρά ταξιδιών σε πολλές χώρες κατά τα οποία μελετά τα έθιμα των λαών τους.
Το 1734 δημοσιεύονται οι «Σκέψεις για τα αίτια της ακμής και της παρακμής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας» (που συμπεριλαμβάνει την βυζαντινή περίοδο). Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι ο Μοντεσκιέ ήταν ανάμεσα στους διανοητές του 18ου αιώνα που εισήγαγαν τον όρο "Βυζαντινή Αυτοκρατορία" για το ανατολικό ρωμαϊκό κράτος. Με τον όρο αυτό ήθελε να διαχωρίσει τον υψηλό (αρχαίο) ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό από τους αιώνες της παρακμής του Μεσαίωνα. Με τον προσδιορισμό "βυζαντινός" επιθυμούσε να δηλώσει τη δολιότητα, υποκρισία, θρησκοληψία και διαφθορά του ανατολικού ρωμαϊκού κράτους, το οποίο επεβλήθη από ρωμαίους στρατηγούς στους λαούς των Βαλκανίων και της Μικράς Ασίας με ιδεολογική επικάλυψη τη χριστιανική θρησκεία.
Στο έργο «Σκέψεις για τα αίτια της ακμής και της παρακμής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και στο Πνεύμα των Νόμων», ο Μοντεσκιέ θα δώσει μια "νεωτεριστική" σκοπιά στη φιλοσοφία της ιστορίας. Ουσιαστικά ελαχιστοποιεί την επιρροή των ατόμων και των συγκεκριμένων γεγονότων στην εξέλιξή της. Εντάσσει, δηλαδή, τα επιμέρους γεγονότα σε ευρύτερες αλλαγές και πλαίσια τα οποία ερμηνεύει ως αναγκαίες σχέσεις που πηγάζουν από τη φύση των ηθών, των συμπεριφορών ή των θεσμών μιας κοινωνίας. Πρόκειται για τομή στην ερμηνεία των κοινωνικών φαινομένων αφού ουσιαστικά προετοιμάζει την χεγκελιανή ανάλυση της Ιστορίας ως πεδίου αλληλοσχετίσεων.
Το διασημότερο έργο του εκδίδεται το 1748 μετά από τριάντα χρόνια συγγραφής. Είναι «Το πνεύμα των νόμων», όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, το ογκωδέστερο έργο του, που αποτελείται από 26 βιβλία χωρισμένα σε τρία μέρη. Ο Μοντεσκιέ στο «Πνεύμα των νόμων» αναλύει τους νόμους της εποχής του και των προηγούμενων εποχών και περιγράφει τύπους πολιτευμάτων, τη δημοκρατία, τη μοναρχία και το δεσποτισμό. Μέσα από τη μελέτη των νόμων επιχείρησε να αναδείξει τις θεμελιώδεις αρχές των διαφόρων πολιτικών θεσμών θεωρώντας τους ως απλές αναφορές της κοινωνικής πραγματικότητας.
Ο Μοντεσκιέ πίστευε ότι η κατάχρηση της εξουσίας είναι μια φυσική ανθρώπινη ροπή και πως κάθε κράτος τείνει να εκφυλιστεί σε δεσποτικό. Παρόλο που υποστήριζε ως καλύτερη εξουσία αυτή που θα ήταν εκλεγμένη από το λαό, πίστευε ότι για να πετύχει θα έπρεπε να μετριαστεί το μέγεθος της δύναμης του λαού. Υποστήριζε δηλαδή ένα είδος αριστοκρατίας με πολλά όμως φιλελεύθερα χαρακτηριστικά. Τάχθηκε υπέρ του συνταγματισμού, του διαχωρισμού των εξουσιών, της κατάργησης της δουλείας, της προστασίας των ατομικών ελευθεριών και της ιδέα ότι οι πολιτικοί και νομικοί θεσμοί πρέπει να αντικατοπτρίζουν τον κοινωνικό και γεωγραφικό χαρακτήρα καθεμίας κοινότητας ξεχωριστά.
Ο Μοντεσκιέ πέθανε το 1755 από υψηλό πυρετό και έχοντας ήδη χάσει το φως του. Ετάφη στο Παρίσι στην εκκλησία Saint Sulpice, αφήνοντας πίσω του μεγάλο αριθμό έργων λογοτεχνικών, φιλοσοφικών και πολιτικών.
Πηγή: www.tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου