Δούκισσα της Πλακεντίας: Η προσωπικότητα πίσω από το όνομα του σταθμού του Μετρό

 

Το όνομά της έχει δοθεί σε έναν από τους μεγαλύτερους σταθμούς του μετρό και του προαστιακού σιδηρόδρομου και η ιστορία της έχει συνδεθεί με λαϊκούς θρύλους. Ποιά όμως ήταν πραγματικά η Δούκισσα της Πλακεντίας;

Η Σοφί ντε Μαρμπουά ή κατά κόσμον Δούκισσα της Πλακεντίας, πήρε τον τίτλο αυτό από το σύζυγό της, το γάλλο στρατηγό Σαρλ Λεμπρέν, υπασπιστή του Ναπολέοντα και Δούκα της Πλακεντίας, μιας μικρής πόλης στη Βόρειο Ιταλία. Γεννήθηκε το 1785 στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ και έγινε από πολύ νωρίς γνωστή για τη μεγάλη της μόρφωση και τον εκκεντρικό χαρακτήρα της. Με το σύζυγό της απέκτησε μια κόρη την οποία υπεραγαπούσε.

Οι κακές σχέσεις με το σύζυγό της την οδήγησαν να τον εγκαταλείψει και να εγκατασταθεί με την κόρη της Ελίζα στην Ελλάδα. Το φιλελληνικό πνεύμα της Δούκισσας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ελληνική επανάσταση του 1821 αλλά και αργότερα στις πολιτικές εξελίξεις του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους. Η οικονομική συμβολή της είναι αξιοσημείωτη αφού πούλησε τα κοσμήματά της και συγκέντρωσε δεκατέσσερεις χιλιάδες φράγκα ποσό το οποίο διέθεσε για την ενίσχυση του αγώνα του ελληνικού έθνους.

Από την παραμονή της στην Ελλάδα έχουν μείνει επίσης μερικά από τα ωραιότερα αρχιτεκτονήματα, όπως η κατοικία της Δούκισσας στην Αθήνα, η Βίλλα Ιλίσσια και το Καστέλλο Ροδοδάφνη ή Πύργος της Δούκισσας της Πλακεντίας όπως είναι κοινώς γνωστό, έργα του αρχιτέκτονα Σταματίου Κλεάνθη.

Η ανάμειξή της στα πολιτικά ζητήματα κάνει την εμφάνισή της το 1831 μετά το φόνο του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια τον οποία η Δούκισσα είχε γνωρίσει όταν εκείνος ήταν Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας. Με φυλλάδιο που τύπωσε η Δούκισσα υποστηρίζει φανερά τους Μαυρομιχαλαίους, τους δολοφόνους του Καποδίστρια και δεν ήταν λίγοι τότε εκείνοι που υπέθεσαν οτι η Δούκισσα βρισκόταν πίσω από τη δολοφονία αυτή. Αλλά ούτε και ο Βασιλιάς Όθωνας και η βασίλισσα Αμαλία καταφέρνουν να κερδίσουν τη συμπάθεια της Δούκισσας, η οποία φαίνεται να συνεχίζει να εμπλέκεται σε πολιτικές μηχανορραφίες εναντίον τους.

Το 1836, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στην Οθωμανική Ανατολή, η κόρη της Ελίζα πεθαίνει, γεγονός που σημάδεψε για πάντα τη Δούκισσα η οποία δεν μπόρεσε ποτέ να αποδεχτεί το χαμό της. Οι λαϊκοί μύθοι αναφέρουν οτι από τη στεναχώρια της τα μαλλιά της άσπρισαν και η Δούκισσα γέρασε σε μια βραδιά.

Για να εκδικηθεί το Θεό που της στέρησε βίαια τη μονάκριβή της κόρη απαρνιέται τη χριστιανική πίστη και ασπάζεται τον Ιουδαϊσμό, μελετά μανιωδώς το Ταλμούδ και ενισχύει οικονομικά την ανοικοδόμηση συναγωγών όπως αυτή της Χαλκίδας. Με την επιστροφή της από τη Βυρηττό φέρνει πίσω στην Ελλάδα το πτώμα της κόρης της ταριχευμένο και το φυλάσσει στο υπόγειο του σπιτιού της για περίπου μια δεκαετία χωρίς ποτέ να ανακοινώσει επίσημα το θάνατό της. Φήμες θέλουν τη Δούκισσα να συμπεριφέρεται στο άψυχο κορμί της κόρης της σαν να είναι ζωντανή, τη φροντίζει, τη χτενίζει και της μιλάει.

Μια πυρκαγιά που ξεσπά στο σπίτι της αποτεφρώνει το ταριχευμένο σώμα της κόρης της και από τότε η Δούκισσα γίνεται ακόμα πιο απόμακρη και δύστροπη. Στο Μέγαρό της στην Πεντέλη υποδέχεται παράξενους φίλους, αναπτύσσει σχέσεις με τους ληστές της περιοχής με πιο γνωστή τη σχέση της με το λήσταρχο Νταβέλη που πιθανόν να ήταν ερωτική και σύντομα οι θρύλοι κάνουν λόγο για τελετές σατανολατρείας, μύθοι που ακόμα και σήμερα τυλίγουν με μυστήριο τον Πύργο της Πλακεντίας.

Πέθανε το 1854 σε ηλικία 69 ετών και ετάφη στο Καστέλλο Ροδοδάφνη στην Πεντέλη, το οποίο δεν πρόλαβε να δει ολοκληρωμένο. Η περιουσία της περιήλθε στο Ελληνικό Δημόσιο και η χειμερινή της κατοικία στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας φιλοξενεί σήμερα τα εκθέματα του Βυζαντινού Μουσείου, ενώ ο Πύργος Δουκίσσης Πλακεντίας είναι ανοιχτός για το κοινό.

Πηγή