Ο Gene Wilder (Τζιν Γουάιλντερ) έγινε παγκοσμίως γνωστός μέσα από τις ταινίες "Φρανκεστάιν Τζούνιορ" και "Μπότες, σπιρούνια και καυτές σέλες".
O Ζερόμ Ζίλμπερμαν (πιο γνωστός με το καλλιτεχνικό του Τζιν Γουάιλντερ) (αγγλικά: Gene Wilder, 11 Ιουνίου 1933 - 28 Αυγούστου 2016) ήταν Αμερικάνος ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, κωμικός, σκηνοθέτης, σεναριογράφος και συγγραφέας.
Σπουδές
Γεννήθηκε στις 11 Ιουνίου 1933 στο Μιλγουόκι του Ουισκόνσιν στις ΗΠΑ. Ο πατέρας του ήταν ρωσοεβραίος εμιγκρέ που εμπορευόταν αλκοόλ ενώ η μητέρα του, επίσης ρωσικής καταγωγής, έπασχε από ρευματικό πυρετό απ'όταν ο Γουάιλντερ ήταν έξι. Ένας γιατρός του είχε πει ότι θα ήταν καλό να την κάνει «να γελάει». Η μητέρα του πέθανε 17 χρόνια αργότερα.
Φοίτησε στο Washington High School στο Milwaukee του Wisconsin, όπου λάτρεψε το θέατρο όταν πήρε μέρος σε μια παράσταση βασισμένη στο Θάνατο του Εμποράκου του Άρθουρ Μίλερ . Σπούδασε στο τμήμα Επικοινωνίας και Θεατρικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα και κατόπιν έγινε δεκτός στη σχολή υποκριτικής στο Bristol Old Vic Theatre School στο Bristol του Λονδίνου ενώ το 1958 πήρε πλήρη υποτροφία σπουδών από το HB Studio.
Τηλεόραση-Κινηματογράφος-Θέατρο
Ο Wilder ξεκίνησε την καριέρα του στο θέατρο του Μπρόντγουεϊ ενώ η πρώτη του εμφάνιση στον κινηματογράφο έγινε στην θρυλική ταινία Bonnie and Clyde του Άρθουρ Πεν όπου ενσάρκωσε τον τρομοκρατημένο νεκροθάφτη που απαγάγει το ζευγάρι του τίτλου. Ο πρώτος σημαντικός ρόλος του ήταν ως Leopold Bloom στην ταινία The Producers που κέρδισε το Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου. Αυτή ήταν η πρώτη από μια σειρά σημαντικών συνεργασιών με το συγγραφέα και σκηνοθέτη Mel Brooks, ο οποίος συνεργάστηκε μαζί του τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 και ο οποίος τον προτιμούσε ως πρωταγωνιστή χάρη στην υστερία και την τρέλα που μετά βίας συγκρατούσε ο Ουάιλντερ. Οι ρόλοι που ερμήνευσε σε διάφορες κωμωδίες του Μπρουκς θεωρούνται κλασικοί όπως κλασική θεωρείται και η ταινία "Ο Γουίλι Γουόνκα και το εργοστάσιο σοκολάτας".
Το 1972 μπήκε στο στόχαστρο του Γούντι Άλεν, ο οποίος θα του εξασφαλίσει ρόλο στο αλησμόνητο «Όλα όσα θα θέλατε να μάθετε για το σεξ» ενώ το 1974 θα κερδίσει έναν ρόλο την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή στο σπαρταριστό φιλμ του Μελ Μπρουκς «Μπότες, Σπιρούνια και Καυτές Σέλες».
Κολοσσιαία στιγμή στην καριέρα του ο «Φρανκενστάιν Τζούνιορ», ταινία που γράφει ο ίδιος ο Τζιν Γουάιλντερ μαζί με τον φίλο του Μελ Μπρουκς, ενώ κράτησε τόσο τον πρωταγωνιστικό ρόλο όσο και τον σκηνοθετικό, κάτι που τον εκτόξευσε στην παγκόσμια κωμική δόξα. Ο Τζιν Γουάιλντερ κατόπιν έγραψε, σκηνοθέτησε και πρωταγωνίστησε σε δύο ταινίες, το «The Adventure of Sherlock Holmes' Smarter Brother» και το «The World's Greatest Lover», πριν πρωταγωνιστήσει στο πλευρό του Ρίτσαρντ Πράιορ στο «Silver Streak», μια μνημειώδη συνεργασία που έφερε το νέο κωμικό δίδυμο σε άλλες 4 σπαρταριστές ταινίες. Τεράστια επιτυχία γνώρισε και η ταινία που έγραψε και σκηνοθέτησε ο ίδιος ο Wilder, "The Woman in Red". Τη δεκαετία του ’90, έπειτα από μια σειρά από ταινίες που πάτωσαν εισπρακτικά και τα προβλήματα υγείας που άρχισαν να εμφανίζονται σταδιακά, ο Τζιν Γουάιλντερ αποφάσισε να αποσυρθεί από την ενεργό υποκριτική δράση.
Κέρδισε ένα βραβείο Έμι το 2003 για τη συμμετοχή του ως γκεστ σταρ στην τηλεοπτική σειρά Will and Grace. Ήταν δύο φορές υποψήφιος για βραβείο Όσκαρ, για τον ρόλο του στους «Παραγωγούς» αλλά και για το σενάριο της παρωδίας «Φρανκενστάιν Τζούνιορ», το οποίο είχε συνυπογράψει με τον Μπρουκς.
Προσωπική ζωή
Ήταν παντρεμένος τέσσερις φορές. Η πρώτη του σύζυγος ήταν η Mary Mercier και ο γάμος τους διήρκεσε περίπου πέντε χρόνια, η δεύτερη σύντροφός του ήταν η Mary Joan Schutz η οποία είχε ένα παιδί που ο ηθοποιός υιοθέτησε. Η τρίτη σύζυγός του ήταν η ηθοποιός Gilda Radner (παντρεύτηκαν το 1984), η οποία όμως πέθανε από καρκίνο των ωοθηκών το 1989. Το 1991 παντρεύτηκε για τέταρτη και τελευταία φορά, με την Karen Webb.
Ο Ουάιλντερ συμμετείχε πολύ ενεργά σε εκστρατείες ενημέρωσης για τον καρκίνο των ωοθηκών αφότου η τρίτη σύζυγός του πέθανε από την ασθένεια το 1989. Αυτός ήταν και ο λόγος που ο Wilder οδηγήθηκε στη δημιουργία του ιδρύματος Gilda Radner Ovarian Cancer Detection Center στο Los Angeles.
Πέθανε στις 28 Αυγούστου 2016 στο Στάμφορντ του Κονέκτικατ μετά από επιπλοκές της νόσου Αλτσχάιμερ που αντιμετώπιζε. Είχε επίσης διαγνωστεί με το λέμφωμα non-Hodgkin το 1989.
Πηγή βιογραφικού: Wikipedia
